Việc áp dụng các biện pháp tiên tiến trong giáo dục đang là trào lưu trong thời gian gần đây tại nhiều các cấp bậc. Trong đó phương pháp dạy học giải quyết vấn đề được đánh giá có hiệu quả cao, giúp phát huy tư duy và tính chủ động của người học. Tất cả những thông tin liên quan đến chương trình giảng dạy mới này sẽ được Koolsoft giải thích chi tiết cho bạn ngay dưới đây.

1. Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề là gì

Phương pháp giảng dạy nêu vấn đề đã xuất hiện kể từ năm 1960 và đã bị hiểu lầm rằng giáo viên nêu ra vấn đề và để học sinh tự giải quyết. Do đó thuật ngữ này đã được thay thế bằng “gợi vấn đề”. Nhìn chung thì học sinh cần có khả năng phát hiện những tình huống xảy ra trong học tập và thực tiễn. 

Tuy nhiên sự linh hoạt trong cuộc sống không chỉ phụ thuộc vào khả năng nhìn nhận ra vấn đề mà còn là biện pháp giải quyết hợp lý những vấn đề được đặt ra. Vì vậy những cụm từ “dạy học giải quyết vấn đề” hoặc “dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề” đã được thầy cô giáo áp dụng phổ biến trong nền giáo dục hiện nay.

Bản chất của phương pháp dạy học giải quyết vấn đề: Thầy cô giáo là người tạo ra tình huống có vấn đề, học sinh tự giác, chủ động và sáng tạo để phát hiện và giải quyết vấn đề đó. Tình huống hình thành nên vấn đề là những mâu thuẫn giữa cái đã biết (tri thức, kinh nghiệm, cách thức hoạt động) và cái chưa biết (những tri thức mà chủ thể chưa biết, cần tìm tòi và giải đáp). 

Mâu thuẫn này cần phù hợp với năng lực và khả năng nhận biết của học sinh để kịp thời phát hiện những khó khăn và tạo ra sự thoải mái khi giải quyết vấn đề. Học sinh trải qua quá trình tích cực suy nghĩ, vận dụng những kiến thức đã học để giải quyết vấn đề giúp rèn luyện năng lực tự giải quyết vấn đề và đạt được nhiều mục đích học tập khác.

phương pháp dạy học giải quyết vấn đề đang được ưu tiên

Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề đang được ưu tiên

2. Các bước thực hiện phương pháp giải quyết vấn đề

Thầy cô áp dụng đúng quy trình thực hiện phương pháp giải quyết vấn đề sẽ tăng cường hiệu quả làm việc cho cả thầy cô và học sinh mỗi giờ lên lớp. Quy trình thực hiện biện pháp giảng dạy này như sau:

2.1 Bước 1: Phát hiện và tìm hiểu về vấn đề

  • Phát hiện vấn đề từ một tình huống gợi vấn đề
  • Tiến hành giải thích tình huống, nêu được thắc mắc để giải quyết tốt mọi vấn đề xảy ra
  • Phát biểu vấn đề và đặt mục tiêu giải quyết vấn đề đó

2.2 Bước 2: Tìm giải pháp

Cách giải quyết vấn đề thường được thực hiện dựa theo sơ đồ:

sơ dồ đào tạo theo cách giải quyết vấn đề

Sơ dồ đào tạo theo cách giải quyết vấn đề

2.3 Bước 3: Trình bày giải pháp

Học sinh bắt đầu trình bày lại vấn đề được đặt ra, xác định giả thiết, nêu các kiến thức cần thiết cho vấn đề và đưa ra giải pháp cụ thể.

2.4 Bước 4: Nghiên cứu từng giải pháp

  • Tìm hiểu khả năng ứng dụng kết quả của vấn đề
  • Đề xuất vấn đề mới, tìm những đề tài có liên quan nhờ việc lật ngược lại vấn đề
các bước thực hiện dạy học giải quyết vấn đề

Các bước thực hiện dạy học giải quyết vấn đề

3. Dạy học giải quyết vấn đề có ưu điểm gì?

Đào tạo áp dụng giải quyết vấn đề là phương pháp giảng dạy của khoa học sư phạm hiện đại vừa dễ áp dụng và mang đến hiệu quả cao. Áp dụng cách giảng dạy này sẽ kích thích nhu cầu nhận thức đến từ bên trong, giúp học sinh có được tư duy học tập độc lập, tư duy phản biện và sự sáng tạo.

Thông thường qua việc giải quyết vấn đề thì các em sẽ được lĩnh hội tri thức, rèn luyện nhiều kỹ năng và vận dụng được những phương pháp nhận thức mới. Có thể khẳng định giải quyết vấn đề không chỉ phụ thuộc phạm trù phương pháp mà trở thành mục đích dạy học hướng đến phát triển năng lực giải quyết vấn đề – kỹ năng quan trọng để con người thích ứng được với sự phát triển của xã hội.

ưu điểm của dạy học phát triển vấn đề

Ưu điểm của phương pháp dạy học phát triển vấn đề

>.> Xem thêm: Phương pháp dạy học ở tiểu học

4. Điểm hạn chế của đào tạo theo cách giải quyết vấn đề

Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề đòi hỏi thầy cô phải đầu tư nhiều thời gian và công sức, phải có năng lực sư phạm tốt, hiểu trình độ của người học và nắm chắc nội dung của bài giảng để tạo nên nhiều tình huống gợi vấn đề. Từ đó người dạy có thể hướng dẫn người học tìm tòi để phát hiện và giải quyết tốt vấn đề.

So với hình thức giảng dạy truyền thống, việc tổ chức tiết học theo phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề đòi hỏi phải có nhiều thời gian hơn.

5. Kết luận

Mỗi phương pháp đào tạo sẽ mang đến những lợi ích khác biệt. Vận dụng phương pháp dạy học giải quyết vấn đề ngay hôm nay giúp các em học sinh phát huy tốt tính tích cực, chủ động và sáng tạo nhằm chuẩn bị các kỹ năng tốt để hội nhập trong một xã hội đang phát triển liên tục.