Dạy học trực tuyến: Tất cả những gì giáo viên cần phải biết năm 2024

Trong hoàn cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 những năm gần đây và đặc biệt khi dịch Covid-19 xảy ra, thì việc tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, thúc đẩy dạy học trực tuyến qua mạng internet. Tuy nhiên, để có cái nhìn tổng quát và giải đáp những thắc mắc liên quan đến vấn đề dạy học trực tuyến thì hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây.    

1. Dạy học trực tuyến là gì?

Dạy học trực tuyến là hình thức giáo dục online, giúp chúng ta có thể tiếp nhận thông tin dễ dàng, với các phương tiện như: điện thoại, máy tính hoặc máy tính bảng có kết nối Internet. Học sinh có thể học tập tại nhà hay bất cứ đâu mà không cần phải tới trường học.

Vậy với xu hướng dạy học tực tuyến ngày nay thì tình trạng đó tại Việt Nam đang diễn ra như thế nào cùng đọc ngay phần tiếp theo của bài viết này nhé!

2. Tình trạng dạy học trực tuyến tại Việt Nam

Mục tiêu của dạy học trực tuyến là hỗ trợ hoặc thay thế dạy học trực tiếp trên trường học, giảng đường nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy giúp học sinh, sinh viên hoàn thành chương trình giáo dục. 

2.1 Về chính sách nhà nước

Chính phủ đang rất khuyến khích các thầy cô và học sinh sinh viên tham gia học trực tuyến, được thể hiện rõ trong Thông tư 09/2021/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến trong cơ sở giáo dục phổ thông và cơ sở giáo dục thường xuyên có hiệu lực từ ngày 16/5/2021.

“Hoạt động dạy học trực tuyến, theo quy định trong Thông tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo, được thực hiện theo các bài học hoặc chủ đề theo chương trình giáo dục phổ thông (CTGDPT), bảo đảm sự tương tác giữa giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học. Hoạt động này có thể hỗ trợ dạy học trực tiếp tại cơ sở giáo dục bằng cách thực hiện một phần nội dung bài học hoặc chủ đề theo CTGDPT để hỗ trợ dạy học trực tiếp bài học hoặc chủ đề đó. Dạy học trực tuyến cũng có thể thay thế dạy học trực tiếp tại cơ sở giáo dục bằng cách thực hiện toàn bộ nội dung bài học hoặc chủ đề theo CTGDPT để thay thế dạy học trực tiếp bài học hoặc chủ đề này.

Người đứng đầu cơ sở giáo dục được quyền quyết định hình thức tổ chức dạy học trực tuyến hỗ trợ dạy học trực tiếp; tổ chức dạy học trực tuyến thay thế dạy học trực tiếp tại cơ sở giáo dục trong thời gian học sinh không đến trường để học tập vì lý do bất khả kháng.”

2.2 Dạy học tại các tỉnh

Trong diễn biến phức tạp của dịch Covid19 hiện nay, việc học trực tuyến được chú trọng và là giải pháp hiệu quả nhất cho các em học sinh, sinh viên. Ở nhiều địa phương đã sử dụng các phương tiện, công cụ có kết nối internet để giúp các em học sinh lĩnh hội được kiến thức hiệu quả nhất. Đi đầu trong phong trào là các tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Thái Nguyên, Thái Bình, Ninh Bình,… Hơn thế nữa nhà trường cũng đã phối hợp với các đơn vị truyền hình địa phương phát bài giảng trực tiếp trên sóng truyền hình.

2.3 Dạy học trực tuyến tại các cấp

• Dạy học trực tuyến mầm non

Hiện nay có nhiều đơn vị trường học có bài giảng hướng dẫn trẻ các nội dung giáo dục dinh dưỡng, rèn luyện các kỹ năng tự phục vụ, các kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích khi ở nhà.

Ngoài ra, trường đã tổ chức hình thức học trực tuyến qua phần mềm Zoom, thời gian tổ chức trực tuyến với các hoạt động không quá thời gian 20 phút để giáo viên có thể trò chuyện với trẻ. Đặc biệt hơn đối với các bé mẫu giáo 5 tuổi để chuẩn bị tinh thần tốt nhất cho trẻ trước khi bước vào lớp 1.

• Dạy học trực tuyến từ lớp 1 đến lớp 5

Với các em học sinh lớp tiểu học đặc biệt là các em học sinh lớp 1, lớp 2 được đánh giá là còn quá nhỏ để áp dụng việc dạy học trực tuyến. Do vậy mà các giáo viên cần phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để có thể giúp các em ôn tập và tự học tự xa được hiệu quả hơn.

• Dạy học trực tuyến từ lớp 6 đến lớp 9

Đối với các học sinh cấp trung học cơ sở lớp 6,7,8,9 các em đã có thể tập trung vào bài giảng được tốt hơn nếu các cô áp dụng phương pháp dạy học trực tuyến. Tuy nhiên để giúp các em không bị sao nhãng bài học thì giáo viên cũng cần trao đổi với các bậc phụ huynh. Như vậy chất lượng mới được đảm bảo.

• Dạy học trực tuyến từ lớp 10 đến lớp 12

Đối với các khối lớp học sinh lớp 10, lớp 11 và đặc biệt là lớp 12. Do vậy mà các thầy cô phụ trách các lớp này cũng cần lưu ý. Đưa ra các môn học giảng dạy phù hợp với các em như : Toán , Văn, Anh,… hay những môn theo khối mà các em đã lựa chọn cần được xây dựng giáo án giảng dạy phù hợp.

2.4 Ảnh hưởng của Covid – 19

Trước tình hình dịch bệnh Covid 19 đã thúc đẩy nhanh chóng quá trình học trực tuyến. Hiện nay hầu hết các các em học sinh, giáo viên đều phải sử dụng hình thức dạy học online này. Bởi có như vậy mới đảm bảo được kiến thức của các em bổ sung đầy đủ trong thời gian dịch bệnh nghỉ ở nhà.

3. Các phương pháp dạy học trực tuyến hiệu quả

Nếu bạn đang muốn tìm kiếm cách dạy học trực tuyến chất lượng và hiệu quả thì tham khảo ngay các phương pháp dưới đây nhé!

3.1 Sử dụng thành thạo công nghệ

Bởi dạy học trực tuyến là mới với tất cả mọi người, do vậy là một người giáo viên bạn cần hiểu rõ và giải đáp khi học sinh, sinh viên của mình gặp sự cố. Hãy dành thời gian để làm quen và tìm hiểu công nghệ này và chắc chắn là hiểu nó trước khi dùng.

Chuẩn bị sẵn sàng thông tin liên hệ của phần mềm bạn đang sử dụng để có thể được hỗ trợ ngay khi cần.

3.2 Giáo viên cần chuẩn bị một tinh thần chủ động, linh hoạt, tích cực

Khi dạy học trực tuyến đòi hỏi người giáo viên cần có một kế hoachj giáo án chi tiết, cụ thể và thật kỹ lưỡng. Hơn nữa, người dạy cũng cần quan tâm nhiều hơn đến việc nắm bắt bài giảng của học sinh, bởi học trực tuyến rất khó đánh giá được sự theo dõi của người học như trên lớp. Nếu người dayh không có  tinh thần chủ động, tích cực, tự giác thì rất khó thành công với bài giảng trực tuyến của mình.

3.3 Tạo và duy trì kết nối với người học

Bạn hãy gửi tin nhắn, video đến tất cả học viên của mình và chào mừng họ bắt đầu bài giảng.

Tạo các bảng thảo luận, câu hỏi mở cho các câu hỏi giúp học sinh phát biểu và trao đổi thông tin nhiều hơn.

3.4 Tạo cảm giác thoải mái giữa giáo viên và người học

Không giống như cách dạy truyền thống, do vậy mà người dạy trực tuyến cần bỏ qua tâm lý ngại ngần khi nói chuyện một mình.

Luôn đặt những câu hỏi giúp người tham gia có thể đặt câu hỏi lẫn nhau và khơi gợi cuộc thảo luận sổi nổi hơn.

Trả lời những câu hỏi mang tính chất cho tất cả mọi người chứ không chỉ riêng lẻ một phản hồi nào.

3.5 Thúc đẩy tinh thần xây dựng của người học

Theo dõi tất cả những học viên, học sinh nào không đóng góp ý kiến hay chỉ im lặng cần có những câu hỏi cởi mở hơn, hay thăm dò xem học viên còn cần giải đáp vấn đề gì.

3.6 Xây dụng các dự án nhóm và cá nhân

Sự kết hợp tích cực giữa các dự án nhóm và cá nhân được đánh giá là cách tốt nhất để đảm bảo thành công với việc học trực tuyến. Với cách học được đa dạng hóa sẽ nâng cao khả năng học tập của họ. Giúp học viên hiểu đượ tầm quan trọng và thành tích cá nhân, từ đó hứng thú với bài học trực tuyến hơn.

3.7 Đánh giá sau mỗi bài học trực tuyến

Đây được coi là bước rất quan trọng và không thể nào thiếu trong dạy học trực tuyến. Bởi sau đó sẽ đánh giá được phương pháp giảng dạy có hiệu quả hay phù hợp không, người học có thực sự tự giác và thích thú bài học không. Nhờ đó, bạn có thể có định hướng cải thiện hữu ích cho những lần học trực tuyến sau.

3.8 Lưu trữ bài giảng

Việc học trực tuyến trong nhiều giờ liền đôi khi người học có thể mất tập trung. Do vậy, lưu giữ lại các bài giảng trong khi dạy trực tuyến giúp người học có thể xem lại phần kiến thức nào chưa rõ khi cần. Nhờ vậy mà chất lượng dạy và học được cải tiến hơn.

4. Công cụ dạy học trực tuyến

Hiện nay có nhiều công cụ giúp bạn dạy học trực tuyến vừa hiệu quả vừa miễn phí, bạn có thể tham khảo các phần mềm và website dạy học trực tuyến dưới đây nhé!

4.1 Phần mềm dạy học trực tuyến miễn phí

Dạy học trực tuyến bằng Google Meet

Các thầy cô hoàn toàn có thể sử dụng Google meet để tổ chức các buổi học, họp trực tuyến tối đa khoảng 250 người với dao diện dễ dàng sử dụng và hoàn toàn không mất phí. Tuy nhiên, khi tham gia google thì cần phải chú ý các yếu tố sau:

+ Các thành viên tham gia cần có tài khoản email.

+ Các thầy cô cần có Gmail giáo dục.

+ Google Meet hoạt động tốt nhất trên trình duyệt web Google Chrome.

+ Có thể sử dụng Google meet bằng cả 2 hệ điều hành IOS và Android.

+ Google meet hữu ích khi giúp ghi hình buổi học/họp.

Dạy học trực tuyến bằng Zalo

Khi thực hiện dạy học trực tuyến bằng zalo các thầy cô có thể thực hiện với số lượng 100 người trong 24h liền mà không sợ bị ngưng kết nối.

Ngoài ra thì zalo cũng có thể gửi các file tài liệu học tập giúp học sinh có thêm tài liệu nghiên cứu.

Tính năng giao việc trong zalo cũng rất hữu ích giúp giáo viên có thể dễ dàng phân chia bài tập cho các thành viên trong nhóm đó.

Dạy học trực tuyến trên Facebook

Gần đây Facebook đã cho ra tính năng mới là Messenger Rooms. Bây giờ bạn có thể tạo phòng họp mặt ngay trên Bảng tin Facebook, nhờ đó bạn tạo và chia sẻ phòng họp đơn giản như gửi liên kết. Tính năng sẽ được gợi ý thử sử dụng khi phần mềm mới cập nhật cho người dùng Việt Nam. Từ đây việc học trực tuyến trên Facebook sẽ được dễ dàng hơn.

Hướng dẫn dạy học trực tuyến Zoom Cloud Meeting

Zoom Cloud Meeting hay còn được gọi là Zoom là phần mềm giúp các giáo viên dạy học online, thảo luận nhóm hay thực hiện các cuộc họp online hoàn toàn miễn phí. Một lớp học trên zoom với sồ người tham gia tối đa khoảng 100 người, thời gian mỗi tiết học có thể kéo dài từ 40 -45 phút và số lần meeting thì không giới hạn. Bạn có thể sử dụng phần mềm này trên cả máy tính và điện thoại đều được. Ngoài ra phần mềm này có nhiều tính năng rất hữu ích cho các giáo viện khi thực hiện dạy online như: chia sẻ file bài tập, share màn hình máy tính, thu hình lại buổi học, chat trao đổi với học sinh. Hoen thế chất lượng đường truyền ổn định, hình ảnh rõ nét.

Dạy học trực tuyến với Microsoft Teams

Là nền tảng hỗ trợ hội thảo dạy học trực tuyến, họp nhóm từ xa vừa đơn giản lại miễn phí. Microsoft Teams tích hợp nhiều chức năng hữu ích cho người dùng như: chia sẻ video trực tiếp, chia sẻ màn hình máy tính, share slide PowerPoint, tạo bài tập,…

Đặc biệt là các tài liệu cũ đã được chia sẻ trước đó vài tháng, những tệp đó vẫn sẽ được lưu lại trong trang sharepoint mà bạn có thể tìm lại dễ dàng ngay khi cần.

Dạy học trực tuyến Youtube

Dạy học trực tuyến qua youtube cũng nhận được sự quan tâm của nhiều người. Dạy học qua Youtube được đánh giá là mang lại các lợi ích sau:

+ Số lượng người học không giới hạn

+ Dễ dàng sử dụng

+ Chi phí thấp

Bên cạnh đó thì việc học trực tuyến bằng youtube thì không có sự trao đổi trực tiếp giữa giáo viên và học sinh. Đòi hỏi tính tự học cao ở người học sinh.

Phần mềm dạy học trực tuyến Skype

Skype là một phần mềm giúp bạn kết nối với tất vả mọi người online, việc áp dụng học trực tuyến qua Skype sẽ là giải pháp được nhiều người lựa chọn hiện nay bởi:

+ Người dạy và người học được kết nối mà không mất phí

+ Sử dụng đơn giản, dễ dàng: chỉ cần có máy tính hay điện thoại có kết nối mạng

+ Ngoài ra, bạn cũng không cần cài ứng dụng khi muốn tham gia bài học vì skype có tính năng chạy trên nền website

+ Tính năng Call Recoding của Skype giúp giáo viên có thể ghi lại bài học và chia sẻ lại với học sinh sau khi kết thúc cuộc gọi video call.

4.2 Website dạy học trực tuyến

–   Unica: được biết đến là một hệ thống dạy học trực tuyến cực kỳ chuyên nghiệp. Với đội ngũ giáo viên chất lượng, kinh nghiệm lâu năm, là các chuyên gia, những diễn giả có kinh nghiệm thực tế mang đến nhiều kiến thức hữu ích và vận dụng cao.

–   Tienganh123: là website luyện tập tiếng anh cho trình độ từ cơ bản đến nâng cao. Bài giảng đa dạng và tạo nhiều hứng thứ với người học từ các video, âm thanh, hình ảnh sống động, thu hút. Bạn cần bỏ ra khoảng 200.000 – 5.000.000 đồng là có thể sở hữu ngay các khóa học này.

–   Hocmai: được biết đến là website dạy các môn học cơ bản của Bộ Giáo dục như các môn toán, văn, lí,tiếng anh,… Các video bài giảng từ các giáo viên cấp Quốc gia sẽ là bổ sung kiến thức hoàn toàn chính xác cho các bạn học sinh. Giá mỗi khóa học dao động từ 300.000 – 1.000.000 đồng

–   Moa: Là một website đào tạo về Marketing, kinh doanh online dành cho những bạn nào đang muốn theo đuổi đam mê về marketing. Những khóa học từ những chuyên gia hàng đầu, có kinh nghiệm thực chiến lâu năm.

–   Topica: Đơn vị đào tạo trực tuyến hàng đầu Đông Nam Á cũng như là đơn vị tiên phong trong việc xây dựng hình thức dạy và học trực tuyến tiếng Anh tại Việt Nam. Giáo trình được nghiên cứu bài bản, hơn nữa bạn sẽ được học với giáo viên từ Mỹ, Châu Âu. Giúp học viên nhanh chóng tiến bộ hơn. Giá mỗi khóa học trong khoảng 2.000.000 tới 10.000.000 đồng.

>> Xem thêm: Lợi ích của việc học online mà bạn chưa biết

5. Những lưu ý, kinh nghiệm khi dạy học trực tuyến

Dưới đậy là tổng hợp những lưu ý, kinh nghiệm nhất định bạn phải biết khi thực hiện dạy trực tuyến

5.1 Bước chuẩn bị

Trước khi bước vào một buổi học online thì khâu chuẩn bị rất quan trọng nó giúp bạn rất rất nhiều để có được buổi dạy hiệu quả.

+ Chuẩn bị kỹ thuật đầy đủ: Những lỗi kỹ thuật có thể làm ngắt mạch cảm xúc của người dạy và học, bài giảng không được liền mạch. Vì vậy hãy chắc chắn rằng mic, camera, mạng internet ổn định,…

 Để đề phòng máy tính kết nối internet bị ngắt kết nối tức thì, bạn có thể dùng điện thoại đăng kí 4G để tiếp tục được bài giảng cuản mình.

+ Chuẩn bị không gian phù hợp: Không gian xung quanh cũng ảnh hưởng rất nhiều tới tinh thần học cũng như là khả năng tập trung. Do đó bạn nên lựa chọn nơi nào thật yên tĩnh, ít người qua lại.

+ Chuẩn bị trang phục lịch sự: Tạo cảm giác nghiêm túc hơn thì người dạy nên có trang phục phù hợp. Ngoài ra, bài giảng có thể được lưu lại và chia sẻ với nhiều người trên mạng xã hội, nên trang phục chỉnh tề rất cần thiết.

+ Chuẩn bị nội quy lớp học trực tuyến: Vì đây là một phương thức học hoàn toàn mới mẻ. Người dạy cần có một nội quy cụ thể và gửi trước 1 ngày và phổ biến trước giờ học vài phút để các bạn nghiêm chỉnh chấp hành.

+ Chuẩn bị giáo án, bài giảng chi tiết: Sẽ không giống như các bài học trên lớp, bài giảng online cần được minh họa bằng video ngắn, hình ảnh, sơ đồ để học sinh tưởng tượng một cách dễ dàng nhất.

5.2 Trong quá trình dạy

+ Phân bố thời gian trong một tiết học phù hợp: Bởi học online sẽ khó tập trung hơn offline do vậy mà mỗi tiết dạy nên kéo dài khoảng 45 phút – 60 phút. Bài giảng cũng nên chia thành các phần nhỏ, rõ ràng. Giáo viên cố gắng giải đáp cô đọng và giúp học dinh dễ hiểu nhất.

+ Tốc độ nói vừa phải, không nên nói nhanh: Vì chất lượng đường truyền có thể không tốt do vậy mà nếu nói nhanh người học đôi khi không thể nghe roc và hiểu ý thầy cô truyền đạt.

+ Nên để từng em học sinh phát biểu một tránh trường hợp nhiễu tiếng ồn và học sinh khác không biết được bạ nào đang trình bày.

+ Nghiêm túc và tập trung cao trong suốt tiết dạy online.

5.3 Củng cố tiết học trực tuyến vào cuối giờ

+ Sau khi dạy xong bạn nên tổng hợp lại kiến thức của buổi học hôm đó giúp học sinh nắm được vấn đề chính

+ Nên ghi và gửi lại video bài giảng hôm đó để học sinh chưa hiểu chỗ nào có thể mở lại xem.

6. Phản hồi của học sinh và giáo viên khi triển khai dạy trực tuyến

Vấn đề học trực tuyến cũng được giáo viên và học sinh đánh giá và có nhiều ý kiến, quan điểm không giống nhau. Theo báo lao động:

Trường THPT Yên Dũng 3 (Bắc Giang) là trường đi đầu trong việc triển khai dạy học trực tuyến, đã và đang đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, ôn tập, luyện thi cho học sinh.

Trong điều kiện ổn định, nhà trường vẫn khuyến khích thầy cô kết hợp hai hình thức này trong công tác ôn tập, giao bài và thu bài tập qua các phần mềm chuyên dụng. Điều này rất có ý nghĩa với học sinh lớp 12, giúp các em có thêm thời gian ôn tập, trao đổi bài với giáo viên mọi lúc, mọi nơi” – hiệu trưởng nhà trường cho biết.

Cô Nguyễn Nga – giáo viên Trường THPT Đông Sơn (Thanh Hóa) – cũng cho rằng, học sinh cấp 3 nếu được kết hợp học trực tuyến và học trực tiếp thì rất tốt.

Học sinh sẽ tiếp cận với công nghệ tốt hơn, giúp phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin và tạo điều kiện để các em hội nhập, thậm chí kết nối kiến thức xuyên quốc gia.

Phản hồi của học sinh và giáo viên khi triển khai dạy trực tuyến

Ngoài ra thì học sinh và sinh viên cũng có những ý kiến về việc dạy học trực tuyến hiện nay như sau:

Theo lãnh đạo Trường Đại học Nha Trang, mới đây trường đã làm khảo sát với gần 4.000 sinh viên. Kết quả thu được là những con số khá sốc. 90% sinh viên tham gia suốt lớp học, có nhiều ý kiến cho rằng học trực tuyến giúp nâng cao kỹ năng tiếp cận công nghệ thông tin, rèn tính chủ động trong việc học… Tuy nhiên có tới 85% sinh viên cho rằng, việc học trực tuyến có hiệu quả thấp hơn so với học truyền thống. Gần 80% nói học trực tuyến nhưng mạng yếu, thường xuyên bị ‘văng’ khỏi hệ thống zoom hoặc không nghe rõ, nghe liền mạch lời giảng viên. Nhiều sinh viên nói “bị đau đầu, đau tai, đau mắt do ngồi học quá lâu và nhìn vào màn hình máy tính, điện thoại quá nhiều, liên tục… Điều này ít nhiều khiến dạy học online, dù cả người dạy và người học dù đã  rất nỗ lực, nhưng hiệu quả thu về chưa cao. Theo báo lao động

Hi vọng qua bài viết này đã giúp bạn có thêm nhiều kiến thức và thông tin bổ ích về dạy học trực tuyến hiện nay.